Polska, jako jeden z istotnie rozwijających się rynków e-commerce, stwarza dla niemieckich przedsiębiorców wyjątkową możliwość do rozwoju swojego biznesu poza rynkiem lokalnym oraz na pozyskanie nowych klientów.

Zrozumienie lokalnych regulacji oraz przepisów dotyczących ochrony konsumentów to jest kluczowe w celu starannego przygotowania przed wejściem na rynek polski. W niniejszym artykule postaramy się przybliżyć Państwu podstawowe zasady prawne, dotyczące sprzedaży online w Polsce, jak i podkreślić najważniejsze aspekty, na które każdy niemiecki przedsiębiorca powinien zwrócić uwagę chcąc podjąć działania na polskim rynku e-commerce.

Harmonizacja przepisów w Unii Europejskiej

Prawo konsumenckie podlega harmonizacji w Unii Europejskiej, należy jednak wskazać, że harmonizacja ta nie ma charakteru absolutnego. W licznych dyrektywach regulujących e-handel znajdują się opcje regulacyjne, które pozwalają państwom członkowskim na indywidualizowanie niektórych istotnych zasad dotyczących praw konsumentów. Ponadto, dyrektywy i rozporządzenia unijne nie regulują całej materii związanej z e-handlem i prawami konsumentów. Przykładowo, o ile prawo do odstąpienia od umowy (zwrotu towaru) jest w sposób istotny zharmonizowane w Unii Europejskiej, o tyle inaczej kwestia ma się z reklamacjami. Choć w ostatnim czasie wdrożona została dyrektywa towarowa (Dyrektywa PE i Rady (UE) 2019/771), nie reguluje ona choćby tak podstawowej kwestii jak termin w którym przedsiębiorca powinien rozpatrzeć reklamację. Należy wskazać, że termin ten nie jest w Polsce uznaniowy i wynosi 14 dni od przesłania przez konsumenta zgłoszenia reklamacyjnego. Jeżeli przedsiębiorca nie udzieli odpowiedzi co do reklamacji w tym terminie, uznaje się, że reklamację uznał.

Kluczowe akty prawne

Kluczowe akty prawne dotyczące branży e-commerce w Polsce to m.in.:

• Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach
• Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych
• Ustawa z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług
• Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną
• Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym

Dokumenty prawne i obowiązek informacyjny

Na stronie sklepu internetowego działającego na polskim rynku powinny znaleźć się takie dokumenty jak: regulamin, polityka prywatności, polityka cookies (polityka cookies może być częścią polityki prywatności), polityka zwrotów, polityka reklamacji, informacja o warunkach i czasie dostawy. Warto również utworzyć podstronę „Kontakt” na której znajdą się podstawowe informacje dotyczące firmy, czyli dane identyfikacyjne przedsiębiorstwa – pełna nazwa firmy, adres siedziby, dane kontaktowe, a także numer wpisu do rejestru oraz numer identyfikacji podatkowej. Podstrona „Kontakt” nie ma jednak sformalizowanego charakteru w przeciwieństwie do zakładki „Impressum” znanej z rynku niemieckiego. W Polsce nie ma więc dokładnego odpowiednika zakładki „Impressum”.

Zwroty i reklamacje. Klauzule niedozwolone

Obowiązkiem sprzedawców jest transparentne poinformowanie o prawie do odstąpienia od umowy i o prawach z tytułu niezgodności towaru z umową. Informacje dotyczące możliwości realizacji tych praw przez konsumentów powinny znaleźć się w regulaminie. Mogą one także znaleźć się na podstronach dotyczących polityki zwrotów i polityki reklamacji. Należy pamiętać, że wszelkie postanowienia dotyczące konsumentów, w tym te związane ze zwrotami i reklamacjami, muszą być wolne od tzw. klauzul niedozwolonych. Rejestr klauzul niedozwolonych prowadzi Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta. Do rejestru są wpisywane z urzędu wszystkie postanowienia umowne, które zostały uznane za niedozwolone w stosunkach z konsumentami przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów albo przez Prezesa UOKiK.

Prawo odstąpienia od umowy - zgodnie z treścią art. 27 ustawy o prawach konsumenta, konsument ma możliwość odstąpienia od umowy zawartej na odległość w ciągu 14 dni.

Jeśli sprzedawca nie poinformuje o tej możliwości, termin na odstąpienie automatycznie wydłuża się do 12 miesięcy. Konsument, który zdecyduje się na realizację tego prawa, musi najpierw poinformować o tym sprzedawcę w ciągu 14 dni od momentu zawarcia umowy. Następnie, w ciągu kolejnych 14 dni od odstąpienia, powinien on zwrócić zakupiony towar.

Prawo do reklamacji - w styczniu 2023 r. do ustawy o prawach konsumenta wprowadzono regulacje w zakresie niezgodności towaru z umową, które w relacjach z konsumentami zastąpiły dotychczasowo stosowane przepisy o rękojmi, uregulowane w Kodeksie cywilnym. Jeśli wada towaru zostanie stwierdzona w przeciągu 2 lat od chwili jego nabycia, konsument może żądać od sprzedawcy naprawy, wymiany towaru, a w szczególnych przypadkach także obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy. Okres domniemania, że towar był już wadliwy w chwili jego zakupu wynosi 2 lata. Dla porównania, w Niemczech okres ten wynosi 12 miesięcy.

Jak zostało wspomniane na wstępie, sprzedawca ma obowiązek udzielenia odpowiedzi na zgłoszoną przez konsumenta reklamację w ciągu 14 dni kalendarzowych. Termin ten rozpoczyna się od momentu otrzymania skargi przez sprzedawcę, a brak odpowiedzi w tym czasie jest traktowany jako uznanie reklamacji za zasadną.

Przedsiębiorca na prawach konsumenta

Należy wksazać, że w Polsce istnieje szczególna kategoria „Przedsiębiorców na prawach konsumenta”. Przedsiębiorcom prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą, gdy z treści zawieranej umowy wynika, że jest ona związana z prowadzoną działalnością gospodarczą, ale nie posiada ona dla takiej osoby charakteru zawodowego, przysługują prawa w zakresie zwrotów I reklamacji analogiczne do praw konsumentów.

Dyrektywa Omnibus

Uchwalona w listopadzie 2019 r. Dyrektywa PE i Rady (UE) 2019/2161, tzw. dyrektywa Omnibus, wprowadziła znaczące zmiany w prawie ochrony konsumentów. Jednym z najważniejszych wymogów stało się podawanie najniższej ceny z okresu 30 dni przed obniżką. W dyrektywie przewidziano jednak opcje regulacyjne, które różnicują stan prawny w poszczególnych państwach członkowskich, przestrzeganie nowych przepisów jest także w odmiennym stopniu egzekwowane przez krajowe organy.

Polska należy do państw, które dość restrykcyjnie interpretują wymogi płynące z dyrektywy Omnibus. W maju 2023 roku Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta wydał ponad 60-stronicowe wyjaśnienia, które szczegółowo odnoszą się do wymogów płynących z tego aktu prawnego.

Należy wskazać, że na stronie sklepu internetowego prowadzonego w Polsce informacja o najniższej cenie z okresu 30 dni przed obniżką powinna znaleźć się zarówno na kartach produktów, jak i na listingach. Zgodnie z interpretacjami polskich organów, wartość obniżki należy liczyć nie od ceny regularnej, a od najniższej ceny z okresu 30 dni przed obniżką. Jeżeli natomiast najniższa cena z okresu 30 dni przed obniżką jest wyższa od aktualnej ceny „promocyjnej”, sprzedawca nie może informować o „promocji”, która zdaniem polskich organów nie występuje.

Przykład: Rower kosztuje 2000 zł i został przeceniony na 1800 zł, a następnie, po 7 dniach, na 1620 zł. Po najnowszej przecenie sprzedawca powinien więc odnieść aktualną cenę do najniższej ceny z okresu 30 dni przed obniżką (1800 zł a nie 2000 zł) i wskazać jedynie 10% rabatu.

Powyższy przykład koresponduje z faktem, że Polska nie zdecydowała się na skorzystanie z opcji regulacyjnej dotyczącej tzw. promocji „kroczących”. Jeżeli obniżka jest stała i pogłębiana, to nie jest możliwe podanie ceny sprzed pierwszej obniżki. Najniższa cena z okresu 30 dni przed obniżką musi być obliczana ponownie przy każdej obniżce.

Sprzedając w Polsce należy więc pamiętać o szczegółowych wymogach dotyczących dyrektywy Omnibus.

Rejestr BDO

Rejestr BDO (Rejestr podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami) stanowi odpowiednik niemieckiego LUCID i jest obowiązkowym systemem ewidencji odpadów w Polsce, mającym kluczowe znaczenie dla firm działających na terenie kraju, w tym także dla sprzedawców internetowych. Został wprowadzony na mocy ustawy o odpadach z, jego celem jest między innymi monitorowanie przepływu strumieni odpadów, ograniczenie nieprawidłowości w sektorze gospodarki odpadami, jak i umożliwienie prowadzenia ewidencji odpadów w BDO. Ustawa określa szeroki zakres podmiotów, zobowiązanych są do uzyskania wpisu do rejestru. Obowiązkiem wpisu do Rejestru BDO objęte są podmioty, które wytwarzają, transportują odpady oraz prowadzą ewidencję tych odpadów, ale również te, które wprowadzają na terytorium Polski produkty w opakowaniach, opony, oleje smarowe, pojazdy, baterie lub akumulatory, sprzęt elektryczny i elektroniczny, producenci, importerzy i wewnątrzwspólnotowi nabywcy opakowań.

Przedsiębiorcy prowadzący działalność w Polsce i podlegający rejestracji muszą prowadzić szczegółową ewidencję odpadów. Jest to konieczne, aby monitorować ich ilość, rodzaj oraz sposób gospodarowania. Obowiązkiem firm jest także składanie corocznych sprawozdań, raportowanie danych o produktach i opakowaniach oraz spełnianie wymogów związanych z odzyskiem i recyklingiem. Kara za brak wpisu do BDO wynosi od 5 tys. do 1 mln PLN.

RODO

Każdy sprzedawca internetowy musi również pamiętać o przestrzeganiu przepisów ustanowionych na mocy Ogólnego Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO). Handel elektroniczny wiąże się ze szczególnym ryzykiem nieuprawnionego pozyskiwania danych osobowych klientów, dlatego ich przetwarzanie powinno odbywać się wyłącznie w oparciu o odpowiednie podstawy prawne.

Zakres obowiązku informacyjnego reguluje art. 13 RODO. Jego realizacja następuje poprzez udostępnienie przez przedsiębiorce Polityki prywatności zawierającej także politykę cookies na stronie internetowej sklepu. Administrator danych osobowych powinien także rozważyć powołanie inspektora ochrony danych ze względu na dużą liczbę danych, które zazwyczaj są przetwarzane w e-sklepie.

Podsumowanie

Rozwój e-commerce w Polsce, wraz z jego dynamicznym wzrostem i rosnącą rolą w handlu międzynarodowym, oferuje przedsiębiorcom wiele możliwości, ale jednocześnie stawia przed nimi szereg wyzwań. Kluczowe znaczenie ma dla nich znajomość i przestrzeganie lokalnych regulacji prawnych, które nieraz istotnie różnią się od przepisów obowiązujących w innych krajach. Od obowiązków informacyjnych, przez ochronę danych osobowych, dyrektywę Omnibus po przepisy dotyczące reklamacji i promocji – każde z tych zagadnień wymaga staranności i precyzyjnego podejścia, a dla niemieckich przedsiębiorców, zrozumienie powyższych wymogów i dostosowanie się do nich stanowi klucz do sukcesu na nowym rynku.

Autor: Marcin Tomczak – CEO ecommerce.legal

https://ecommercelegal.pl/